Een werkneemster in dienst van Action eet de inhoud van een opengebroken zakje chips op in plaats van dat ze dit zakje conform weggooit. Wat denkt u: wel of geen ontslag op staande voet?

Degene die vaker onze blogs over ontslag op staande voet-kwesties heeft gelezen weet dat het lastig is om de uitkomst te voorspellen. Zo hield een ontslag op staande voet wegens een broodje hamburger met teveel augurken stand en werd ook het ontvreemden van een muntstuk van 50 cent zwaar genoeg bevonden voor een ontslag op staande voet. Daarentegen hield een ontslag op staande voet wegens het meenemen van twee flessen motorolie dan weer geen stand. In welke categorie dient het opeten van de inhoud van een opengebroken zakje chips dan te worden geplaatst?

De feiten
In de huisregels van Action, welke huisregels onderdeel zijn van de arbeidsovereenkomst, is bepaald wat een werknemer van Action moet doen wanneer hij of zij een zogenaamd 'breukartikel' ontdekt. Volgens deze regels moet het artikel direct uit de schappen worden gehaald, de inhoud van het artikel worden geleegd in de vuilnisbak en de verpakking vervolgens worden meegegeven met de retouren. Een dergelijk beleid is gebruikelijk in de foodsector, mede om te voorkomen dat een werknemer bijvoorbeeld een pak koekjes opzettelijk beschadigt om van de inhoud te kunnen nuttigen.   

De werkneemster in kwestie, sinds 2008 als winkelmedewerkster in dienst bij Action, ontdekte in de schappen een zakje chips dat deels was opengescheurd. In plaats het protocol te volgen pakte zij het zakje chips en at zij de inhoud hiervan tijdens haar werkzaamheden op diverse plekken in de winkel op. Na de laatste kruimels te hebben geleegd in de vuilnisbak legde ze het lege zakje bij de overige breukartikelen bij de servicebalie. Naar aanleiding hiervan besloot Action om de werkneemster op staande voet te ontslaan. De werkneemster was het hier niet mee eens en stapte naar de kantonrechter met het verzoek het ontslag op staande voet te vernietigen en de arbeidsovereenkomst te herstellen.

Ontslag op staande voet
Wanneer een rechter zicht buigt over de vraag of een ontslag op staande voet gegeven had mogen worden, moet hij beoordelen of er een dringende reden voor ontslag is. Daarbij moet echter aan de hand van de omstandigheden van het geval ook worden bepaald of het incident het aannemen van de dringende reden rechtvaardigt. Daarbij wordt niet alleen gekeken naar de aard en de ernst van het gedrag, maar tevens naar de persoonlijke omstandigheden.

Ten aanzien van een 'bagateldelict' zoals deze kwestie is in de rechtspraak zowel een strenge als een minder strenge benadering te vinden. De strenge benadering kent als uitgangspunt 'diefstal is diefstal'. Bij de minder strenge benadering wordt er wel een onderscheid gemaakt naar de ernst van het delict en is de ene diefstal de andere niet.

Persoonlijke omstandigheden van doorslaggevende betekenis
Action stelde dat zij mede gelet op de aard van haar onderneming (zij biedt producten tegen een zeer lage prijs aan waardoor de winstmarge zeer klein is) er groot belang bij heeft om haar huisregels strikt toe te passen en te handhaven, om zodoende diefstal en fraude door de eigen werknemers tegen te gaan. Action vond dan ook dat hier de strenge benadering moest worden gevolgd.

Hoewel de kantonrechter Maastricht er in beginsel in mee kon gaan dat een dergelijk bagateldelict onder bepaalde omstandigheden tot een ontslag op staande voet kan leiden, betekende dit volgens de kantonrechter niet dat altijd bij iedere (ook geringe) overtreding van de huisregels een ontslag op staande voet moet volgen.
De kantonrechter Maastricht kende hier een doorslaggevende betekenis toe aan de persoonlijke omstandigheden. De werkneemster was reeds ruim acht jaar in dienst bij Action en had een onbezoedeld blazoen. Door het ontslag op staande voet zou ze geen recht hebben op een WW-uitkering en haar was zelfs tijdelijk een recht op gemeentelijke bijstand ontzegd. De werkneemster in kwestie kampte met (oude) schulden en als alleenstaande moeder met een kind van vier jaar was het voor haar al moeilijk genoeg om de eindjes aan elkaar te knopen.

Een weging van alle omstandigheden had volgens de kantonrechter Maastricht dan ook hoogstens tot een sanctie van een veel geringer kaliber, zoals een waarschuwing, kunnen en moeten leiden. Volgens de kantonrechter ontbrak aldus een dringende reden en was de arbeidsovereenkomst niet rechtsgeldig opgezegd. Ook voor een ontbinding van de arbeidsovereenkomst wegens verwijtbaar handelen of een verstoorde arbeidsverhouding was volgens de kantonrechter geen plaats. Aldus wees de kantonrechter het verzoek van werkneemster tot vernietiging van het ontslag en herstel van de arbeidsovereenkomst toe.  

Conclusie
Wederom blijkt dat er geen duidelijke lijn in de rechtspraak valt te ontdekken als het gaat om ontslag op staande voet bij bagateldelicten. In de welbekende Pinda-uitspraak werd het opeten van de inhoud van een geopend zakje pinda's door een cateringmedewerker op Schiphol gekwalificeerd als een geldige reden voor ontslag op staande voet. Het opeten van de inhoud van een opengebroken zakje chips door een werkneemster van Action zou daarentegen niet meer dan een waarschuwing moeten opleveren. Persoonlijke omstandigheden kunnen een rol spelen bij de vraag of een ontslag op staande voet gerechtvaardigd is, maar een en ander kan ook zomaar afhangen van de grillen van de kantonrechter.

Juridisch advies, bijstand van een advocaat of meer informatie? 

Dit blog is geschreven door Joost Schunselaar, voorheen werkzaam bij AKD.

Voor meer informatie over dit onderwerp kunt u contact opnemen met Jadeena Janssen.