Op 20 december heeft de Tweede Kamer ingestemd met de wijziging van de Crisis- en herstelwet ('Chw'), inclusief het amendement van de leden Dik-Faber en van Eijs ('Amendement'). Hiermee wordt de Gaswet bij inwerkingtreding van de gewijzigde Chw toegevoegd aan de lijst van wetten waarmee op grond van art. 2.4 Chw kan worden geëxperimenteerd.

De essentie daarbij, althans voor dit blog, is dat met gemeentelijke bevoegdheden om wijken 'gasloos te maken' c.q. om tot afkoppeling van gasaansluitingen te komen geëxperimenteerd kan gaan worden. Maar waarom is dat eigenlijk nodig?

Krachtig instrument voor regierol gemeenten nodig
De energietransitie is in volle gang. Maar voordat we in 2030 twee miljoen huizen van het gas af hebben, zal er nog een hoop moeten gebeuren. Gemeenten hebben daarbij de regierol toebedeeld gekregen. Dit betekent dat gemeenten zullen moeten bepalen hoe de wijken binnen hun grondgebied gasloos worden ingericht. Een zware taak, die gemeenten ook alleen daadwerkelijk kunnen vervullen als zij ook echt de middelen / bevoegdheden krijgen om de woningvoorraad gasloos te 'maken'.

Hoe kunnen gemeenten de woningvoorraad gasloos 'maken'?
Een goede eerste stap daarvoor is op 1 juli dit jaar gezet, toen de aansluitplicht voor nieuwbouw van kleinverbruikers werd afgeschaft (zie ook dit eerder verschenen blog). Zoals de term 'nieuwbouw' al verklapt, ziet dit alleen op woningen die nieuw worden gerealiseerd. Met de wijziging van 1 juli wordt dus voorkomen dat er (nog) meer gasaansluitingen bij komen. Bestaande gasaansluitingen laat deze nieuwe regelgeving echter ongemoeid.

En dat is nu juist waar het Amendement om de hoek komt kijken. Daarmee wordt namelijk een hele belangrijke (tweede) stap gemaakt richting een gasloze woningvoorraad, door experimenten met gemeentelijke bevoegdheden tot 'ontkoppeling' mogelijk te maken. Oftewel: bestaande wijken gasloos maken. 

Wat houdt het Amendement concreet in?
Door het Amendement zal de Gaswet bij inwerkingtreding van de gewijzigde Chw worden toegevoegd aan de lijst van wetten waarvan op grond van art. 2.4 Chw mag worden afgeweken. Hiermee wordt het voor gemeenten mogelijk om via - een wijziging van - het Besluit Uitvoering Crisis- en herstelwet te experimenteren met het aanwijzen van aardgasvrije gebieden. De reikwijdte van dit experiment zal wel redelijk beperkt zijn. Het moet namelijk gaan om experimenten bij (i) de (ingediende) proeftuinen of (ii) herstructurerings- of transformatiegebieden.

De vorm
Meer concreet moet het voor gemeenten mogelijk worden om bij een bestemmingsplan met verbrede reikwijdte een specifiek(e) wijk/gebied wijken aan te wijzen om van het aardgas te worden losgekoppeld.

Waarom is die experimenteerruimte nu al van belang?
Op termijn wordt verwacht dat gemeenten met de zogenaamde Energiewet 1.0 (in 2021) specifieke wijken kunnen aanwijzen om van het aardgas te worden losgekoppeld. In de tussentijd dienen gemeenten echter al plannen te maken hoe dit moet gaan gebeuren. Om ervoor te zorgen dat het gasloos maken van onze woningvoorraad succesvol verloopt, is het van belang dat gemeenten nu alvast ervaring opdoen met die praktijk.

Al met al een hele mooie en belangrijke stap om gemeenten de broodnodige middelen te geven om hun regierol in de proeftuinen te (kunnen) pakken!