Faillissementen MC Slotervaart en IJsselmeerziekenhuizen: zorgen en kansen

 26 oktober 2018 | Blog

Gisteren (25 oktober 2018) is het faillissement van MC Slotervaart en de IJsselmeerziekenhuizen uitgesproken. Naast het MC Slotervaart, betreft het de ziekenhuizen MC Zuiderzee, MC Emmeloord, MC Dronten en Verloskundigenpraktijk De Kreek. Een eerder deze week door de rechtbank verleende surseance (uitstel) van betaling bleek onvoldoende om de ontstane acute financiële problemen het hoofd te bieden.

Gevolgen
Waar de gevolgen van een faillissement van een 'normale' onderneming voor betrokkenen vaak al groot zijn, wordt het faillissement van een ziekenhuis of andere zorginstelling, vanwege de maatschappelijke functie en de continuïteit van de patiëntenzorg, gevoeld door de hele samenleving. Deze week domineerde de slechte financiële situatie van de ziekenhuizen dan ook het nieuws. Naast de patiënten, wordt een veelheid aan andere betrokkenen geraakt. Vele werknemers, zelfstandig medisch specialisten en een variëteit aan leveranciers en opdrachtnemers komen terecht in een onzekere situatie. Dat geldt natuurlijk ook voor zorgverzekeraars, aandeelhouders en andere kapitaalverschaffers.

Curatoren
De curatoren zullen nu eerst beslissingen moeten nemen over het wel of niet (tijdelijk) voortzetten van de ziekenhuizen, of gedeelten daarvan zoals bepaalde poliklinieken. Simultaan zullen zij mogelijkheden verkennen om te komen tot een (al dan niet gedeeltelijke) doorstart van de ziekenhuizen. Hoewel de curatoren zich primair moeten bekommeren om het belang van de gezamenlijke schuldeisers (opbrengstmaximalisatie), kunnen zij hierbij ook belangen van maatschappelijke aard (bijvoorbeeld behoud van werkgelegenheid, continuering van cruciale zorg) meewegen. Een en ander zal in de komende dagen duidelijk moeten worden.

Lukt het niet om een doorstart te realiseren, dan zullen de curatoren de ziekenhuizen ontmantelen, alle bezittingen verkopen, een oorzakenonderzoek verrichten en - mits het gerealiseerde boedelactief dat toelaat - overgaan tot uitkering aan de schuldeisers conform de wettelijke rangorde.

Zorgen
Hoewel een faillissement ook kansen kan opleveren (zie hierna), zien partijen die momenteel betrokken zijn bij deze faillissementen zich met name geconfronteerd met de nodige onzekerheid. Wij kunnen ons voorstellen dat partijen het speelveld in deze turbulente situatie niet meer goed kunnen overzien. Regelmatig adviseren wij dan ook betrokkenen in faillissementssituaties, waaronder in de zorgsector, met vragen over:

  • de gevolgen voor samenwerkingspartners, zoals in dit geval standalone klinieken en poliklinieken, maatschappen van specialisten of zelfstandig medisch specialisten;
  • achterstallig salaris of openstaande facturen;
  • de gevolgen voor overeenkomsten met de gefailleerde partij (bijv. huur-, lease- arbeids-, leveranciers-, financieringsovereenkomsten) en rechten daaromtrent;
  • mogelijkheden/verplichtingen tot doorlevering (leverancier) of doorwerken (werknemer);
  • terugvorderen van geleverde - maar onbetaald gebleven - spullen, zoals voorraden, gereedschappen, apparatuur.
  • een eventuele doorstart, en welke rechten betrokken partijen hierbij geldend kunnen maken;
  • aansprakelijkheid van de curator, bestuurders, aandeelhouders of financiers voor uw schade als gevolg van het faillissement en/of hun handelen.

Daarnaast staan wij bestuurders, commissarissen of aandeelhouders bij die door de curator aansprakelijk gesteld worden in verband met het voeren (en falen) van de onderneming.

Kansen
Een faillissement biedt ook mogelijkheden. Hierbij kan gedacht worden aan de aankoop van bepaalde activa, zoals voorraden, apparatuur of inboedel. Daarnaast zijn partijen soms geïnteresseerd in overname van (een gedeelte van) de ondernemingsactiviteiten uit faillissement, ook wel 'doorstart' genoemd. Een overname uit faillissement heeft bijvoorbeeld als voordeel dat een koper zelf kan beslissen welke bedrijfsonderdelen hij zou willen overnemen. Anders dan bij een overname buiten faillissement hoeft de koper daarbij bijvoorbeeld geen personeel over te nemen, maar kan hij zelf kiezen of en wie hij een arbeidsovereenkomst aanbiedt. Daar staat dan weer tegenover dat een koper in de regel van de curator slechts garantie 'tot de deur' zal krijgen. 

Vanwege de eigen dynamiek, spelregels en risico's die gepaard gaan met de aankoop van activa of het realiseren van een doorstart uit faillissement, is het verstandig voor kopers om zich hieromtrent goed te laten adviseren. Bij een faillissement van een zorginstelling geldt dat eens te meer nu een koper moet voldoen aan specifieke wet- en regelgeving, te maken zal krijgen met de toezichthouders en moet werken in een bijzondere markt met eigen kenmerken.

Advisering
De specialisten van AKD hebben uitgebreide ervaring met advisering omtrent en de behandeling van grote faillissementen (Royal Imtech, TAF Groep, KPNQwest en SS Rotterdam), óók in de zorgsector. Zo heeft AKD bijvoorbeeld in het faillissement van het Ruwaard van Putten Ziekenhuis geadviseerd over een doorstart welke heeft geleid tot het Spijkenisse Medisch Centrum. Ook publiceerden kantoorgenoten Klaas Meersma (Zorgrecht) en Thijs Hekman (Insolventierecht) een gecombineerd artikel waarin zij ingingen op de problematiek van een faillissement van een zorginstelling bezien vanuit insolventie- en zorgrechtelijk perspectieven.

Gisteren (25 oktober 2018) is het faillissement van MC Slotervaart en de IJsselmeerziekenhuizen uitgesproken. Naast het MC Slotervaart, betreft het de ziekenhuizen MC Zuiderzee, MC Emmeloord, MC Dronten en Verloskundigenpraktijk De Kreek. Een eerder deze week door de rechtbank verleende surseance (uitstel) van betaling bleek onvoldoende om de ontstane acute financiële problemen het hoofd te bieden.

Gevolgen
Waar de gevolgen van een faillissement van een 'normale' onderneming voor betrokkenen vaak al groot zijn, wordt het faillissement van een ziekenhuis of andere zorginstelling, vanwege de maatschappelijke functie en de continuïteit van de patiëntenzorg, gevoeld door de hele samenleving. Deze week domineerde de slechte financiële situatie van de ziekenhuizen dan ook het nieuws. Naast de patiënten, wordt een veelheid aan andere betrokkenen geraakt. Vele werknemers, zelfstandig medisch specialisten en een variëteit aan leveranciers en opdrachtnemers komen terecht in een onzekere situatie. Dat geldt natuurlijk ook voor zorgverzekeraars, aandeelhouders en andere kapitaalverschaffers.

Curatoren
De curatoren zullen nu eerst beslissingen moeten nemen over het wel of niet (tijdelijk) voortzetten van de ziekenhuizen, of gedeelten daarvan zoals bepaalde poliklinieken. Simultaan zullen zij mogelijkheden verkennen om te komen tot een (al dan niet gedeeltelijke) doorstart van de ziekenhuizen. Hoewel de curatoren zich primair moeten bekommeren om het belang van de gezamenlijke schuldeisers (opbrengstmaximalisatie), kunnen zij hierbij ook belangen van maatschappelijke aard (bijvoorbeeld behoud van werkgelegenheid, continuering van cruciale zorg) meewegen. Een en ander zal in de komende dagen duidelijk moeten worden.

Lukt het niet om een doorstart te realiseren, dan zullen de curatoren de ziekenhuizen ontmantelen, alle bezittingen verkopen, een oorzakenonderzoek verrichten en - mits het gerealiseerde boedelactief dat toelaat - overgaan tot uitkering aan de schuldeisers conform de wettelijke rangorde.

Zorgen
Hoewel een faillissement ook kansen kan opleveren (zie hierna), zien partijen die momenteel betrokken zijn bij deze faillissementen zich met name geconfronteerd met de nodige onzekerheid. Wij kunnen ons voorstellen dat partijen het speelveld in deze turbulente situatie niet meer goed kunnen overzien. Regelmatig adviseren wij dan ook betrokkenen in faillissementssituaties, waaronder in de zorgsector, met vragen over:

  • de gevolgen voor samenwerkingspartners, zoals in dit geval standalone klinieken en poliklinieken, maatschappen van specialisten of zelfstandig medisch specialisten;
  • achterstallig salaris of openstaande facturen;
  • de gevolgen voor overeenkomsten met de gefailleerde partij (bijv. huur-, lease- arbeids-, leveranciers-, financieringsovereenkomsten) en rechten daaromtrent;
  • mogelijkheden/verplichtingen tot doorlevering (leverancier) of doorwerken (werknemer);
  • terugvorderen van geleverde - maar onbetaald gebleven - spullen, zoals voorraden, gereedschappen, apparatuur.
  • een eventuele doorstart, en welke rechten betrokken partijen hierbij geldend kunnen maken;
  • aansprakelijkheid van de curator, bestuurders, aandeelhouders of financiers voor uw schade als gevolg van het faillissement en/of hun handelen.

Daarnaast staan wij bestuurders, commissarissen of aandeelhouders bij die door de curator aansprakelijk gesteld worden in verband met het voeren (en falen) van de onderneming.

Kansen
Een faillissement biedt ook mogelijkheden. Hierbij kan gedacht worden aan de aankoop van bepaalde activa, zoals voorraden, apparatuur of inboedel. Daarnaast zijn partijen soms geïnteresseerd in overname van (een gedeelte van) de ondernemingsactiviteiten uit faillissement, ook wel 'doorstart' genoemd. Een overname uit faillissement heeft bijvoorbeeld als voordeel dat een koper zelf kan beslissen welke bedrijfsonderdelen hij zou willen overnemen. Anders dan bij een overname buiten faillissement hoeft de koper daarbij bijvoorbeeld geen personeel over te nemen, maar kan hij zelf kiezen of en wie hij een arbeidsovereenkomst aanbiedt. Daar staat dan weer tegenover dat een koper in de regel van de curator slechts garantie 'tot de deur' zal krijgen. 

Vanwege de eigen dynamiek, spelregels en risico's die gepaard gaan met de aankoop van activa of het realiseren van een doorstart uit faillissement, is het verstandig voor kopers om zich hieromtrent goed te laten adviseren. Bij een faillissement van een zorginstelling geldt dat eens te meer nu een koper moet voldoen aan specifieke wet- en regelgeving, te maken zal krijgen met de toezichthouders en moet werken in een bijzondere markt met eigen kenmerken.

Advisering
De specialisten van AKD hebben uitgebreide ervaring met advisering omtrent en de behandeling van grote faillissementen (Royal Imtech, TAF Groep, KPNQwest en SS Rotterdam), óók in de zorgsector. Zo heeft AKD bijvoorbeeld in het faillissement van het Ruwaard van Putten Ziekenhuis geadviseerd over een doorstart welke heeft geleid tot het Spijkenisse Medisch Centrum. Ook publiceerden kantoorgenoten Klaas Meersma (Zorgrecht) en Thijs Hekman (Insolventierecht) een gecombineerd artikel waarin zij ingingen op de problematiek van een faillissement van een zorginstelling bezien vanuit insolventie- en zorgrechtelijk perspectieven.